بررسی قواعد تفسیری در تفسیر اطیب البیان

thesis
abstract

از آنجا که قرآن کریم، هدایتگر انسان است، در این راستا نیازمند تفسیر یعنی بیان مفاد استعمالی آیات قرآن، و آشکار نمودن مراد خدای متعال از آن است، که در طول تاریخ اسلام مفسران، تفاسیر مختلفی از این کتاب ارائه نموده¬اند. در این میان، برخی از دانشمندان علوم قرآنی قواعدی را برای تفسیر شمرده¬اند که مفسر باید در تفسیر خود این قواعد را رعایت نماید. از این رو پژوهش حاضر به بررسی رعایت قواعد تفسیری در تفسیر اطیب البیان تالیف مرحوم آیت الله سید عبدالحسین طیب می¬پردازد. در این پژوهش به بررسی هفت نوع قاعده مهم در مورد تفسیر مذکور پرداخته می¬شود که عبارتند از: در نظر گرفتن قرائت صحیح، توجه به مفاهیم کلمات در زمان نزول، در نظر گرفتن قواعد ادبیات عرب، در نظر گرفتن قرائن، مبنا بودن علم و علمی، در نظر گرفتن انواع دلالت ها و احتراز از ذکر بطون برای آیات. با بررسی و تشریح این قواعد در فصلهای جداگانه، تفسیر وی در مورد این قواعد مورد سنجش قرار می¬گیرد. مفسر در مورد اختلاف قرائت¬ها خود را به رسم الخط کنونی مصحف مقید کرده است. در توجه به مفاهیم کلمات در زمان نزول به آیات، روایات، حقیقت قرآنی، عرف و لغت، زبان مرجع و... مراجعه می-گردد. وی در اکثر موارد قواعد ادبیات عرب را در تفسیر آیات در نظر گرفته است. قرائن که به دو دسته پیوسته و ناپیوسته تقسیم می¬گردد، و قرائن پیوسته به لفظی و غیرلفظی تقسیم می¬گردد و سیاق -که نوعی ویژگی برای واژگان بر اثر همراه بودن آنها با کلمه ها و جمله های دیگر است- تنها عامل قرینه پیوسته لفظی است و در این تفسیر به سیاق و سایر قرائن توجه شده است. مصادیق علم و علمی نیز نصوص آیات، روایات و اخبار تاریخی، اقوال لغت شناسان و... است و مرحوم طیب غالبا به این مصادیق توجه نموده است. دانشمندان دلالت¬های الفاظ را به مطابقی، تضمنی و التزامی و نیز به دلالت¬های اقتضاء، اشاره و مفهومی کلام تقسیم می¬کنند که مرحوم طیب به اکثر این دلالت ها نیز توجه نموده است. با توجه به اینکه مفسر باید در تفسیر آیات، از ذکر بطون احتراز نماید، مفسر اطیب البیان نیز این قاعده را رعایت نموده است.

similar resources

سیری در تفسیر «اطیب البیان»

افزایش کتاب‌های تفسیر قرآن در قرن معاصر با سبک و سیاقی یکسان و با سخنانی همسان، گمان هم‌طرازی را در نگاه نخستین در میان آنها تداعی می‌نماید. گشایش و صیقل آیینه نقد و بررسی، این هنر را دارد که برجستگی‌ها و کاستی‌های هر یک نسبت به دیگری را آشکار نموده، و اهل مطالعه و دانش و پژوهش را در انتخاب مسیر رهنمون باشد. این قلم در همین راستا چشم‌اندازی بر تفسیر اطیب البیان دارد که به دست فقیه و مفسر شیعی ...

full text

سیری در تفسیر «اطیب البیان»

افزایش کتاب های تفسیر قرآن در قرن معاصر با سبک و سیاقی یکسان و با سخنانی همسان، گمان هم طرازی را در نگاه نخستین در میان آنها تداعی می نماید. گشایش و صیقل آیینه نقد و بررسی، این هنر را دارد که برجستگی ها و کاستی های هر یک نسبت به دیگری را آشکار نموده، و اهل مطالعه و دانش و پژوهش را در انتخاب مسیر رهنمون باشد. این قلم در همین راستا چشم اندازی بر تفسیر اطیب البیان دارد که به دست فقیه و مفسر شیعی ـ...

full text

روش شناسی تفسیر اطیب البیان

بازشناسی تفاسیر در حوزه روش شناسی، ضرورت اجتناب ناپذیر مطالعات جدید قرآنی است. توجه به ابعاد مختلف روش شناسی تفسیر جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر قرآن و نیز طبقه بندی تفاسیر بر مبنای معیارهای روش شناسانه الزام های روش شناسی تفاسیر را بیش از پیش نمایان می سازد. اصلی ترین پرسش های مطرح در این دانش را می توان چنین برشمرد: چه راه هایی برای شناخت قرآن وجود دارد؟ تفسیر چه نوع شناختی است؟ نسبت تفسیر با...

full text

معیارهای صحت متن روایات در تفسیر اطیب البیان

آیه الله عبدالحسین طیب اصفهانی در تفسیر وزین اطیب البیان از تفاسیر معاصر شیعه، با بهره گیری نسبتا گسترده از احادیث معصومین(ع) به تبیین معارف قرآنی و غالبا دفاع از مبانی و اصول کلامی و اعتقادی شیعی برآمده و علاوه بر نقد و بررسی اسناد بسیاری از روایات ، به نقد و تحلیل محتوایی و متنی آنها نیز پرداخته است. اولین مرحله نقد متنی، بررسی صدور یا عدم صدور آن متن از معصوم(ع) است که به عبارتی واقعی و یا ا...

full text

جایگاه روایات سبب نزول، کارکردها و معیارهای نقد آنها در تفسیر اطیب البیان

یکی از علوم ضروری برای تفسیر قرآن، آگاهی به سبب نزول آیات است. مفسران و قرآن‌پژوهان نیز به سبب نزول و نقش‌آفرینی آن در فهم قرآن توجه داشته، و به اشکال گوناگون از آن بهره برده‌اند. روایات سبب نزول می‌تواند کارکردهای گوناگونی همچون تعیین معنای واژه، تعیین زمان نزول آیات و سور، تبیین آیات الاحکام، تبیین مبهمات و متشابهات، تبیین جزئیات مربوط قصص قرآن به‌ویژه آیات مربوط به حوادث زمان پیامبر (ص) داشت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023